Kıbrıs Barış Harekatı’nın 50. yıl dönümü dolayısıyla Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığındaki belgelere göre, arşivlerde Rumların 1963-1974 yılları arasında Kıbrıslı Türklere uyguladıkları baskı, zulüm ve ambargonun yanı sıra barış harekatına giden sürecin detayları yer almaktadır. Belgelere göre, Rumların Türk köylerine ateş açtığı, yiyecek sıkıntısı çeken köyler olduğu, Türk mevzilerine ateş açtıkları ve Türklere ait iş yerlerini yaktıkları gibi bilgiler bulunmaktadır. Türkiye, bu insanlık dışı olaylara karşı garantör ülke olarak müdahale etme hakkını kullanarak 20 Temmuz 1974’te Türk Silahlı Kuvvetleri ile Kıbrıs Barış Harekatı’na başlamıştır.
Harekatın başlama kararı önemli bir anticivillik durumu olduğu için işlenen olaylara karşı meşru savunma hakkını kullanmak üzere alınmıştır. Bu kararname ile Türk Silahlı Kuvvetlerinin Kıbrıs’a fiili müdahalede bulunması ve gerekirse Yunanistan’a karşı da harekata geçilmesi için Başbakanın yetkilendirilmiştir. Bununla birlikte, Kıbrıs’ta yaşanan olayların zorladığı durum nedeniyle Türk Silahlı Kuvvetlerinin savaş hazırlığına daha ileri imkanlar sağlanması amacıyla savaş alarm sistemi devreye sokulmuş ve genel seferberlik ilan edilmiştir.
Harekat başladığında, harekatın devamında ihtiyaç duyulabilecek her türlü durumu karşılamak amacıyla genel seferberlik ilan edilmiş, personel ihtiyacı için özel çağrı planları uygulanmış ve Milli Müdafaa Mükellefiyeti Kanunu’nun belirlenmiş maddeleri yürürlüğe konulmuştur. 20 Temmuz 1974 tarihinde yayımlanan kararname ile alarmların devreye alındığı, seferberlik ilan edildiği ve harekatın devamında muhtemel ihtiyaçların karşılanması için gerekli tedbirlerin alındığı belirtilmiştir.
Kıbrıs Barış Harekatı’nın detayları ve gelişme süreci, belgelerde yer alan bilgilerle daha açık bir şekilde anlaşılmaktadır. Türk Silahlı Kuvvetleri’nin müdahalesi, insanlık dışı katliamlara son vermek için alınmış meşru bir önlemdir ve gerekli tüm adımların atılması için kararlı bir tutuma sahiptir. Kıbrıs Barış Harekatı, Türkiye’nin Kıbrıs Türkleri’nin haklarını koruma ve Yunanistan ve Rum yönetiminin baskılarına son verme kararlılığını göstermektedir. Bu tarihi harekat, Türkiye’nin bölgede barışı ve istikrarı sağlama konusundaki kararlılığının bir göstergesidir.
