31 Mart tarihinde, Ankara’nın kalbinde, Murat Oktay adında emekli bir devlet görevlisi ve Türkiye Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti) lideri Recep Tayyip Erdoğan tarafından oluşturulan sarsılmaz destekçilerden biri, ülkesini etkileyen ekonomik zorluklara karşı çözüm bulma arzusuyla oylarını kullanmak için bir oy verme kabini başında bekliyordu. 2001’den beri tam 18 kez Erdoğan’ın partisine oy vermişti ama bu gün, yardım ettiği politik güce geri dönerek ülkesini etkileyen ekonomik zorluklarla yüzleşme isteğiyle hareketlenmişti. Ve bu kararı tüm ülkeye yankılanacaktı.
Türkiye’nin dört bir yanında, milyonlarca seçmen AK Parti’nin seküler muhalefet olan Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) karşısında şaşırtıcı bir yenilgi yaşadığı yerel seçimlerde Erdoğan’ın uzun süredir devam eden iktidarının sona erme işaretini verdi. CHP’nin 14 büyük şehir, 21 il ve 337 ilçe meclisinin zaferi, Türk siyasetinde dönüm noktası olarak belirgin bir şekilde geçmişten ayrılma noktasını gösterdi.
CHP oy oranını %37.76’ya yükseltirken, AK Parti %35.48 oy aldı. Geçen yılki cumhurbaşkanlığı seçiminde, CHP birliğin bir parçası olarak yarışmasına rağmen %25’ten az oy almıştı. Birden fazla anlaşmazlığa ve ittifakların bozulmasına rağmen oy oranındaki yüzde 12’lik artış, Mustafa Kemal Atatürk’ün Türkiye’nin kurucusu tarafından başlatılan ve son kırk yılda unutulan parti için dikkate değer bir başarıdır.
Türkiye’de yerel seçimler dünyanın birçok yerinde pek fazla ilgi çekmezken, Türkiye’de ulusal duyarlılığın önemli bir göstergesi olarak kabul edilir, çünkü Hindistan’daki gibi eyalet hükümetleri yoktur. Politik önem açısından, İstanbul Belediye Başkanı, Uttar Pradesh Başbakanı gibi düşünülebilir. Ayrıca, yerel yönetim, cumhurbaşkanlığı ve parlamentodan sonra Türk yönetim yapısının üçüncü direğidir. Yerel yöneticiler veya muhtarlar yerel bölgelerde önemli bir etkiye sahiptir.
İstanbul’un megapolisinde bir kilometre taşı olarak yer alan Yıldız Ekrem İmamoğlu’nun yeniden seçilmesi, sadece yerel değil, aynı zamanda sembolik bir zaferdir, çünkü İstanbul’un ekonomik ağırlığı ve demografik önemini yansıtır. Siyasi başarısı, ulusal hedefler için temel oluşturabilecek politik sermayesinin temellerini atabilir.
Analizciler İstanbul’da zaferin, Türkiye’nin bir mikrokozmosu olarak genişleme olabileceğini, Erdoğan’a anayasa değişikliği yapma hedefine ilerleme sağlamak için siyasi momentum sağlayabileceğini öne sürdüler. Partisinin anayasadaki “seküler” kelimesini çıkarmayı planladığı konusunda spekülasyonlar da vardı.
Partisinin yenilgisini kabul eden Erdoğan, ülkenin oylardaki iradesini herhangi bir kısıtlamayla karşılaşmadan sergilediğini ve Türk demokrasisi için büyük bir kazanç olduğunu söyledi. “Bu seçimin galibi demokrasi, halkın isteği, seçmenin politik görüşlerinden bağımsız olarak,” dedi.
Erdoğan, partisinin istenen sonucu elde edemediğini kabul ederek, genel ve yasama seçimlerinden dokuz ay sonra özellikle çalıştığını söyledi. “Seçim için yoğun bir şekilde çalıştık. AK Parti personeli gece gündüz, uyum içinde, fedakarlıkla çalıştı,” dedi ve son iki ay boyunca seçim kampanyasında 52 şehri ziyaret etti.
Anahtar şehirlerin ve bölgelerin kaybının, AK Parti’nin destek verdiği kaleler olarak kabul edilen genel bir hayal kırıklığının geniş bir işaretidir, özellikle ekonomi politikaları ve iktidarın yoğunlaşmasıyla ilgili olarak. Sürekli enflasyon ve finansal istikrarsızlıkla karakterize ekonomik sıkıntı seçim tartışmasının merkezi bir konusu olarak ortaya çıktı.
“Etkili oldu. Ülkede 15 milyon emekli var. Hepsi, Erdoğan’a bir ders vermek için ilk kez ve genç seçmenlerle bir araya gelip sadakatlerini değiştiler,” dedi bir politik yorumcu Mehmet Öztürk. Yaşam maliyetinin yükselişi genç seçmenlerin ana temasıydı.
CHP’nin geleneksel sahil kesimlerinin ötesinde yeniden canlanması, Anadolu’nun kalbine kadar genişleyerek Türk siyasetinde derin bir yeniden yapılanmanın işareti olarak kabul edilmektedir. Bu genişleme, CHP’nin mesajının farklı bölgelerde ve demografilerde seçmenlerle rezonans bulmasıyla yansıtılan CHP’nin başarısı sadece sayılarda bir zafer değil, aynı zamanda Türkiye’deki siyasi ve toplumsal dinamiklerdeki değişimin bir nişanesidir.
Bu seçimde ayrıca Türkiye politik sahnesinde yeni bir siyasi gücün doğuşuna tanık olundu. Eskiden beri AK Parti’nin genişlediği bir siyasi oyuncu olan Yeniden Refah Partisi, Türkiye siyasi manzarasında bir yer edinmeyi başardı. Ali Fatih Erbakan önderliğindeki İslamcı parti, Erdoğan’ın mentörü ve eski Başbakanı Necmettin Erbakan’ın oğlu olarak, 6.19% oy alarak üçüncü büyük siyasi güç haline geldi ve bir metro şehri ve bir il kontrolüne sahip oldu. Bazı şehirlerde parti %20 ila %30 oy oranına sahipti.
2013’teki başkanlık seçimlerinde bu parti, Erdoğan’a destek vermiş ancak kısa sürede ayrılmıştı. Partinin performansı, Türkiyeli siyasi spektrum için kalıcı sonuçlar doğurabilecek yeni bir İslamcı partiye işaret ediyor. Tradisyonal İslamcı Saadet Partisi, diğer iki aşırı milliyetçi parti MHP ve İyi Parti ile birlikte seçimlerde kötü bir performans sergiledi.
Seçim sonucunun sadece bir parti zaferinin ötesinde bir şey olduğunu belirten analistlere göre, bu, idarenin politikaları hakkında bir dolaylı referandum olmaktadır. Bunun yanı sıra, bu reform isteği, şeffaflık ve demokratik normlara saygı dahil olmak üzere halkın hesap verebilirlik, şeffaflık ve demokratik normlar konusundaki taleplerinin bir yansımasıdır.
Bu seçimlerin jeopolitik sonuçları da önemlidir. Özellikle Erdoğan’ın İsrail politikası ve Gazze’deki çatışmadaki tutumu seçmenlerin daha uluslararası sahnede daha etkin bir Türk pozisyonu beklentilerini yansıtmıştır. Birçok seçmen, Erdoğan’ın İsrail’e karşı yeterince hareket etmediğini ifade etti. Erdoğan kamu toplantıları düzenledi ve İsrail’in bombardımanına karşı konuştu, ancak sokaklardaki birçok kişi diplomatik ilişkileri ve ticari ilişkileri sona erdirmesini talep etti.
Türkiye bu yeni siyasi zeminde gezinirken, seçim sonuçları ülkenin gelecekteki yönüne dair bir bakış sunmaktadır. CHP’nin kazanımları ve seçmen değişikliği, Türkiye’nin yönetim, ekonomi politikası ve uluslararası alandaki rolü için taze bir bakış talebinin işareti olarak hizmet vermektedir. Türkiye’nin siyasi hikayesinde yeni bir bölümün başlangıcını işaret eden Türkiye’nin gelişen siyasi hikayesi sadece bir liderlik değişikliği ile ilgili değil; aynı zamanda ülkenin siyasi ve toplumsal yapısında derin bir dönüşümü de temsil etmektedir.
Bu sonuçlar uzun vadeli ve Türkiye’nin siyasi seçeneklerini ve iç politika önceliklerini değiştirme potansiyeline sahiptir. Erdoğan’ın partisi pozisyonunu ve stratejilerini gözden geçirirken, CHP ve diğer yeni güçler tarafından yönlendirilen siyasi muhalefet, Türk siyasetinde yeni bir dönemin eşiğinde durmaktadır. Bu an sadece seçim zaferiyle ilgili değildir, aynı zamanda yeniden doğuşun, hesap verebilirliğin, şeffaflığın ve daha kapsayıcı ve demokratik bir yönetim modeline duyulan halk arzusunun bir yansımasıdır.
Bu değişim manzarasında, Türk siyasetinin geleceği yeni bir şafak vaktine yaklaşmış durumdadır. Seçmenin mesajı açıktır: yenileşme zamanı gelmiştir, halkın isteklerini ve arzularını gerçekten yansıtan bir yönetim, uzun tarihli siyasi hikayesinde yeni bir başlangıcın işaretidir.
